موسیقی درمانی چیست؟
موسیقی چارچوبی را فراهم می نماید. که در آن رابطه متقابلی بین مراجع و درمانگر ایجاد شود. موسیقی درمانی کودکان اوتیسم، کاربرد خلاق و برنامه ریزی شده ی موسیقی به منظور کسب تندرستی و سر زندگی و حفظ آن می باشد. با موسیقی درمانی کودکان اوتیسم می توان به مسائل فیزیکی، عاطفی، روان شناختی، روحی و نیازهای شناختی افراد تحت درمان رسیدگی کرد.
فواید موسیقی برای کودکان اوتیسم
موسیقی عامل بسیار تاثیر گذاری است. ما می دانیم که موسیقی بار هیجانی و عاطفی دارد. یه همین دلیل موجب برانگیخته شدن افراد می شود.
ارتباط کلامی و غیر کلامی با موسیقی
موسیقی فراهم آورنده ی ساختار سالم ارتباط کلامی و غیر کلامی است. برای برقراری ارتباط، دو روش متداول وجود دارد که یکی کلامی و دیگری غیر کلامی است. موسیقی می تواند یک محیط ارتباطی را فراهم آورد. همان طور که قبلا ذکر شد بسیاری از افراد کم توان ذهنی هستند که دچار اختلالات گفتاری می باشند. موسیقی و فعالیت های هنری می تواند ساختار سالم ارتباطی غیرکلامی و کلامی را به وجود بیاورد.
موسیقی واقعیتی سازمان یافته است. رویدادی واقعی که در زمانرخ می دهد. وتوجه لحظه به لحظه فرد را نیاز دارد. موسیقی در جایی که لغات به تنهایی ناتوان می باشند. می تواند در ایجاد ارتباط کمک نماید. به خاطر ساختار واقعی موسیقی پدیده هایی شکل می گیرد که می تواند شنیده و احساس شود.
رشته موسیقی درمانی
رشته موسیقی درمانی کودکان اوتیسم درواقع یکی از شاخه های علوم درمانی است. که در آن موسیقی درمانگر از موسیقی وفعالیت های گوناگون همراه با موسیقی به عنوان ابزار درمانی استفاده می کند. و از مدت ها پیش مرسوم است. اما به صورت علمی در دهه های اخیر مطرح شده است. و تحقیقات بسیاری بر روی تاثیرات این شیوه درمانی انجام شده است. و هنوز هم در حال انجام می باشد.
فواید موسیقی درمانی برای درمان اختلال کودکان اوتیسم
1.کاهش رفتارهای انزوا طلبی و گوشه نشینی در کودکان اوتیسم
موسیقی سرشار از عوامل ارتباطی می باشد. کودکان دارای اوتیسم در جلسات موسیقی درمانی کودکان اوتیسم ناگزیر با درمانگران، همسالان، ابزار موسیقی و خود موسیقی ارتباط بر قرار می نمایند. گسترش دامنه ارتباطی می تواند به کم شدن ضعف این کودکان در حوزه ارتباطی با پیرامونشان کمک نمایند. موفقیت در این حوزه بستگی به برنامه هدفمند درمانگر با تجربه، صبور و علاقمند دارد.
یک موسیقی درمانگر با تجربه می تواند برنامه ای را طراحی نماید. تا کودک دارای اوتیسم را مجذوب فعالیت ها و تمرینات نماید. او می تواند تجاربی را سازماندهی نماید. تا مشکلات حسی و حرکتی این کودکان را که بیشتر اوقات آن ها را معطوف به خودشان می نماید، به حداقل برساند. محققان بر این معتقدند که بعد از آشنایی کودکان دارای اوتیسم با موسیقی، به تدریج ارتباطشان را با محیط اطراف و مکان های غیرموسیقایی تعمیم می دهند.
2-توسعه روابط کلامی و گفتار با موسیقی درمانی کودکان اوتیسم
کودکان دارای اوتیسم در استفاده از نمادها مشکل دارند. آن ها نمی توانند چیزی را به جای آن چه که نمی‌بینند و نمی شنوند، جایگزین نمایند. زبان این کودکان معمولا گنگ و نامفهوم بوده. و بیشتر به صورت صداهای نامفهوم و محدود است. در تکنیک های موسیقی درمانی تلاش می شود فرایندهای گفتار آوایی را تسهیل و فرایندهای ذهنی را در مفهوم سازی، سمبل سازی، درک مطلب فعال کند.
برخی کوکان دارای اوتیسم حساسیت غیر عادی به موسیقی نشان می دهند. گروهی دست به انتخاب سازهایی با صداهای خاص می زنند یا به صداهای زیر و بم علاقه نشان می‌دهند. این پاسخ دهی غیر معمول این کودکان به موسیقی، آن ها را به اهداف غیر موسیقایی مثل رشد گفتار و رشد اجتماعی نزدیک کرده و به همین دلیل بسیاری از موسیقی درمانگران به کار با این کودکان علاقه دارند.
3-کاهش مشکلات حسی وادراکی
معرفی برخی از سازهای مورد استفاده در موسیقی درمانی کودکان اوتیسم
کیبورد
استفاده از کیبورد دارای مزیت های بسیاری می باشد که به چند مورد از آن اشاره می کنیم:
. تغییر دادن حالت
. تغییر الگو
. دینامیک (پویایی)
تغییر تنالیته مایه ی اصلی در یک قطعه موسیقی که ترکیب اصوات بر اثر تلقین نت ها پدید می آید. در زیر بنای قطعه صوتی ارجح برابر تمام قطعه وجود دارد. که مایع اصلی آهنگ است و تنالیته نام دارد.
ایجاد حرکت
موارد فوق الذکر جزء مولفه های ضروری یک طرح درمانی هستند. این ساز می تواند برای افرادی که دچار حساسیت های زیاد شنیداری می باشند مانند افراد مبتلا به اوتیسم مورد استفاده قرار گیرد.
پیانو آکوستیک
این ساز می تواند صداهای غنی را از خود خارج نموده و احساس های چند گانه ای را تحریک سازد مانند شنوایی، بساوایی و تحریکات درونی، درمانگر می تواند کودک را پشت پیانو قرار دهد. و با بدن وی – برای تحریک بیشتر حس بساوایی و تحریک بیشتر تحریکات درونی – ارتباط برقرار کند . این ساز قابلیت آن را دارد که از خود صداهای قوی ساطع کند و به کرات طنین ایجاد میکند و سبب میشود که صدا اطراف ساز را فرا گیرد واین امر باعث تحریک بیشتر گوش میانی می شود.
موسبیقی با پیانو سازهای کلاویه دار
پیانو، سازی است که با آن درمانگران می توانند رابطه موسیقایی آزادی با افراد برقرار نمایند. که طبق مطالعات انجام شده کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم بعد از آموزش موسیقی پیشرفت چشمگیری در مهارت های مختلف داشته اند.
ساز زهی
ساز زهی مثل (ویلون، گیتار، ویلون سل ) برای تحریک بساوایی بسیار سودمند می باشد. برای طرح حرکتی دو طرفه و توسعه دادن و فهمیدن حرکت بر روی یک خط (خط وسط) فواید زیادی دارد. بخصوص ویلون و ویلون سل که برای تمرکز بسیار مفید هستند. حرکت بر روی خط وسط احتیاج به تمرکز چشم ها دارد.
گیتار
نواختن گیتار برای درون حس بساوایی بسیار موثر است. تشخیص موقعیت خط وسط و غیر موازی موجب هماهنگی و تقویت دو سویه می شود. نغمه های گیتار همراه با یک آواز است. به ارتعاش درآوردن ساده گیتار خودش یک سیستم آرام بخش عصبی می باشد که برای کودکان بسیار لذت بخش است.
موسیقی درمانی کودکان اوتیسم با سازهای کوبه ای
سازهای کوبه ای دستی مانند چوبک، دایره زنگی، شانه و… موجب ارتعاش می شوند. و این ارتعاشات می توانند حس لامسه و تحریکات درونی را افزایش دهند. این فعالیت بهترین راه تقویت ماهیچه های فوقانی بدن است.
استفاده از سازهای کوبه ای سنگین تر میزان اطلاعات تحریکات درونی که به مغز می رسند. را افزایش داده و این اطلاعات سبب می شود که مغز بفهمد که دست ها کجا هستند. چقدر باید خم شوند. و چقدر برای نواختن ساز به قدرت و انرژی نیاز دارند. در عین حال این سازها برای تمرین گرفتن و رها کردن اشیا بسیار کاربردی می باشند.
یک نوع از سازهای موسیقی کوچک دستی “کاباسا” است که یک نوع “شیکر” است.
این ساز می تواند برای درون داده های تحریکات لمسی بسیار موثر باشد. این ساز برای ماساژ دادن پاها دستان و سایر قسمت های بدن همراه با ریتم موسیقی برای تقویت درون داده های و تحریکات درون لامسه مورد استفاده قرار گیرند.