آموزش موسیقی به کودکان استثنایی
موسیقی یکی از مهم ترین و رایج ترین اقدامات درمانی برای درمان کودکان استثنایی است. در حقیقت می توان گفت موسیقی درمانی رشته ایی است که برای درمان اختلالات جسمی و روانی کودکان استثنایی، از موسیقی کمک می گیرد.
تاریخچه استفاده از موسیقی به عنوان روشی برای درمان کودکان استثنایی مربوط به زمان افلاطون و ارسطو می باشد. آموزش موسیقی به کودکان استثنایی دارای مزیت های فراوانی می باشد. و متخصصان بر این باور هستند. که کودکان استثنایی می توانند از طریق موسیقی توانایی های حرکتی و شناختی خود را تا حد زیادی تقویت کنند.
کاربرد موسیقی درمانی در کودکان استثنایی
موسیقی درمانی رشته‌ای می باشد. که برای درمان و توانبخشی اختلالات جسمی و روانی گوناگون از موسیقی بهره می‌گیرند. و موسیقی درمانگر، متخصصی است که با تحصیلات دانشگاهی در این رشته و با استفاده از کاربرد موسیقی در درمان با توجه به وضعیت بیمار، برنامه‌های مختلفی را طراحی می کند.
موسیقی درمانی رشته‌ای علمی می باشد که متخصصین آن سال ها تحصیل می کنند. و مدارج عالی و دانشگاهی دارند. و شیوه‌ها و روش های گوناگون درمانی را می آموزند. در برخی از بیمارستان های کشورهای پیشرفته، متخصصینی در زمینه موسیقی درمانی مشغول بکار می باشند. و با بیماران ارتباط برقرار می نمایند.
هر چند این موارد تا حدودی اهمیت این رشته را روشن می‌سازد اما توانایی آن زمانی آشکار می گردد که از نزدیک ببینیم چگونه یک نوجوان فلج مغزی که در کنترل حرکات خود مشکل دارد. در نخستین جلسه موسیقی درمانی با شنیدن موسیقی شروع به تکان دادن دست‌های خود می نماید. و از ذوق می خندد. و در پی آن انگیزه و میل به تکرار بیشتر حرکات که هدف درمان است، برانگیخته می شود.
در مواردی موسیقی تنها ابزار و وسیله ارتباط فعال کودک با محیط است، مثلا یک کودک مبتلا به اوتیسم تنها کانال ارتباط آرامش‌بخش او با محیط ، موسیقی است. او ساعت‌ها ضبط صوت را در آغوش می‌گیرد. و آهنگ‌های مورد علاقه خود را گوش می کند. بدین ترتیب پرخاشگری و هیجاناتش از بین رفته است. و به مراتب با محیط اطراف خود مهربان می شود.
نکاتی برای آموزش موسیقی به کودکان استثنایی
سیر تحول و پیشرفت موسیقی‌درمانی در ایران بطور پیوسته طی نگردیده است. و در مقاطعی در حد ذهنی و نوشتاری باقی مانده است. برای پیشرفت در این زمینه، لازمه کار، استفاده از اطلاعات جدیدی در این زمینه پیمودن راه های تجربی برای کشف و ایجاد زیرساخت های درمانی موسیقی ایران می باشد. البته بدیهی است که بدون وجود رشته موسیقی‌درمانی در دانشگاه های ایران، امکان تحرک برای محققان، و مطالعه و آزمایش برای دانش پژوهان میسر نخواهد بود. کودکان استثنایی نیز همانند کودکان عادی به موسیقی علاقه دارند، خصوصا اگر دریابند که می توانند با تمرین های مداوم و با سازهای ساده آهنگ ها را نواخته و آواز بخوانند، علاقه و همکاری آن ها فوق العاده افزایش می یابد.
اثرات موسیقی درمانی
از برنامه های موسیقی درمانی برای سازگاری اجتماعی، ثبات عاطفی، کنترل شخصی، افزایش تمرکز، انگیزش، احساس ارزش شخصیتی، تقویت هماهنگی ماهیچه ها و تقویت مهارت های خودیاری استفاده می گردد. و تنظیم برنامه ها به گونه ای است. که به تقویت رفتار مطلوب کودکان می انجامد. کودکان استثنایی برحسب نوع نقیصه حسی و حرکتی از فعالیت های متنوع موسیقی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
آواز خواندن، نواختن فردی و گروهی، شنیدن و انجام حرکات موزیکال، از جمله برنامه های جلسات موسیقی درمانی می باشد.
موسیقی درمانی برای گروه های مختلف درمان جویان موثر شناخته شده است. تحقیقات نشان داده است که موسیقی درمانگر با سنین مختلف افراد، از کودک تا سالخورده کار کرده است. و مراجعین آن ها شامل افراد مختلف از جمله : افرادی با بیماری‌های روانی و اختلالات رفتاری، معلولین جسمی و حرکتی، نابینایان، ناشنوایان، افرادی با معلولیت های ذهنی و… می باشند.
تمایلات مهم برای گرایش به موسیقی
موسیقی درمانی بیش از هر تکنیک درمانی دیگر با زندگی روزمره ترکیب شده است. و با نیاز و احساس آن ها عجین شده است. علت گرایش و علاقه مردم به موسیقی بخاطر طبیعت و فطرت آدمی می باشد.
در ساختمان عصبی انسان بطور فطری سه تمایل مهم برای گرایش به دنیای موزون اصوات و موسیقی وجود دارد :
- شنیدن
- خواندن
- حرکت‌کردن
چرا آموزش موسیقی برای کودکان مهم است ؟
- فعالیت مغز، قدرت تفکر را افزایش می دهد.
- به تقویت حافظه کمک می کند.
- باعث افزایش اعتماد به نفس می شود.
- صبر و بردباری را آموزش می دهد.
- از کودک فردی منظم تر می سازد.
- تجسم سه بعدی (هوش فضایی) را گسترش می دهد.
- باعث ایجاد تفکر خلاق، خلاقیت و نو آوری می شود.
- موسیقی تخیل، تفکر و حس کنجکاوی کودک را تقویت می نماید.
- موفقیت در جامعه
- افزایش هماهنگی
- آموزش موسیقی به توسعه زبان و استدلال (درک بهتر مفاهیم) کمک می نماید.
- موسیقی درمانی در حذف رفتارهای کلیشه ای کودک تاثیر بسزایی دارد.
[…] تکاپو می اندازد. عقل، احساس و جسم او که از فواید آموزش موسیقی است. تحقیقات نشان می دهد گوش دادن منفعلانه به موسیقی، […]