پانپایپ ، سیرینکس (syrinx) یا پن فلوت یک نوع ساز موسیقی است که از چندین لوله به هم بسته شده تشکیل شده است . طول لوله ها تدریجی افزایش می یابد و معمولاً از بامبو ، نی غول پیکر یا نی های محلی یا از موادی مانند چوب ، پلاستیک ، فلز و عاج ساخته می شوند .
پن فلوت
Syrinx ، یک ساز عمدتا شبانی برای یونانیان بود که آن را در جشنواره ها و ضیافت های خود می نواختند . رومیها Syrinx را از یونانی ها و اتروسکها گرفته بودند و آن را در ضیافت ها ، جشن ها و هم چنین در دستههای مذهبی و تشییع جنازه می نواختند. نام پن فلوت از پان ، خدای یونانی طبیعت و چوپانان گرفته شده است و به طور گسترده با شخصیت پیتر پن ساخته شده توسط سر جیمز متیو بری، که نامش از خدای پان الهام گرفته شده است، مرتبط شده است. اگر این ساز را صرفا وسیله ای برای تولید صوت بدانیم، بنا به نظر بسیاری از متخصصان و تاریخ دانان، پن فلوت به خاطر سادگی بیش از حد خود از باستانی ترین سازها به شمار می آید و شاید ساز های کوبه ای تنها سازهایی باشند که از آن قدمت بیشتری دارند. احتمالا بشر همان طور که آموخت که با ضربه زدن به اشیا اطراف خود می تواند صدا تولید کند ، به طور اتفاقی متوجه شد که با دمیدن در اجسام تو خالی نیز صدایی تولید می شود و به احتمال فراوان اولین نوع این ساز ها تنها از یک لوله یا نی تشکیل می شده اند .
فلوت ریکوردر یک نوع فلوت و از دسته سازهای بادی – چوبی است که زبانه ندارد . منظور از زبانه یا قمیش قطعهای از جنس فلز ، مواد مصنوعی یا گیاه قمیش است که در برخی سازهای بادی وجود دارد . از ریکوردر برای آموزش موسیقی به کودکان استفاده می شود زیرا کار با آن بسیار راحت است .
ساختار
همان طور که گفتیم پن فلوت از بسته شدن نی هایی با اندازه های مختلف در کنار یکدیگر ساخته می شود . لوله های پن فلوت در یک انتها بسته می شوند که در آن موج ایستاده منعکس می شود و یک نت اکتاو پایین تر از آنچه توسط یک لوله باز با طول مساوی تولید می شود . در سبک سنتی آمریکای جنوبی ، لوله ها با قرار دادن سنگ ریزه های کوچک یا دانه های ذرت خشک در کف لوله ها ، به خوبی تنظیم می شوند تا گام را اصلاح کنند . سازندگان معاصر لوله های پن فلوت را به شکل خمیده می سازند به سبک رومانیایی از موم ( معمولاً موم زنبور عسل ) برای کوک کردن سازهای جدید استفاده می کنند . برای قرار دادن یا برداشتن موم از ابزارهای خاصی استفاده می شود . چوب پنبه ها و درپوش های لاستیکی نیز استفاده می شوند و تنظیم لوله ها را آسان تر می کند . صدا از ارتعاش یک جریان هوا که در یک سوراخ باز در انتهای یک لوله طنین انداز می وزد تولید می شود . طول لوله فرکانس پایه را تعیین می کند . یک رجیستر هارمونیک بیش از حد دمیده شده در لوله های استوانه ای نزدیک به یک دوازدهم بالاتر از پایه است .
کارکرد پن فلوت
فرکانس و طول لوله های پن فلوت با هم نسبت عکس دارند . هر بار که گام یک اکتاو بالا می رود ، فرکانس دو برابر می شود. از آنجایی که 12 نت در مقیاس کروماتیک یا یک اکتاو کامل وجود دارد، هر نیم گام در مقیاس رنگی در ریشه 12 از 2 ضرب می شود تا نت کنار آن به دست آید . می توان طول هر لوله را محاسبه کرد . فرمول محاسبه طول لوله فلوت L = (c / f) / 4 است ( “طول نظری” L برابر است با سرعت صدا c = 343 m/s، تقسیم بر فرکانس مورد نظر بر حسب هرتز f، که مقدار تقسیم بر 4 ؛ این ساده و مرتب می شود : طول لوله ( بر حسب سانتی متر ) × فرکانس (بر حسب هرتز) = 8575) . به دلیل خاصیت فشرده سازی درون لوله ، طول باید کمی کوتاه تر باشد تا گام صاف را اصلاح کند . طول اضافی برای سازنده مفید است که می تواند از چوب پنبه یا دو شاخه در پایین برای تنظیم زمین استفاده کند . برخی از سازها از موم یا گلوله برای تنظیم گام اصلی هر لوله استفاده می کنند . لوله ای که قطری برابر با 1/10 طول آن دارد ، یک رنگ تن معمولی ایجاد می کند . محدوده قطر داخلی بین 1/7 و 1/14 طول L قابل قبول است . روش دقیق تر این است که قطر سوراخ را در 0.82 ضرب کنید و این مقدار را از طول لوله کم کنید . این فرکانس کاهش فشار داخلی را جبران می کند و لب ها تا حدی صدا را می پوشانند . برای تنظیم گام اصلی برای چگالی و دما ، فقط تنظیمات کوچکی مورد نیاز است .